पनौती । पनौती नगरपालिकाको १६ औं नगरसभा सम्पन्न भएको छ । नगरप्रमुख रामशरण भण्डारीको अध्यक्षतामा नगरसभा सम्पन्न भएको हो । नगरसभाले चालु आ.व. २०८१/०८२ मा स्वीकृत बजेट तथा कार्यक्रमलाई कटौती गर्दै विपद पछिको पुनर्वास र पुनर्निर्माणमा लगाउने प्रस्ताव बहुमतले पारित गरेको छ । नगरसभालाई सम्बोधन गर्दै नगरप्रमुख भण्डारीले १ अर्ब ६० करोडको बजेटलाई संशोधन गर्दै १ अर्ब १४ करोड कायम गरेको जानकारी दिनुभयो । नगरपालिका र वडाका जम्मा ९३९ योजनाहरूमध्ये ५७ करोड ७३ लाख ७५ हजार रकम कटौती गरिएको र विभिन्न शीर्षकमा ११ करोड ७३ लाख ७५ हजार थप गरिएको नगरपालिकाले जनाएको छ ।

नगरसभालाई सम्बोधन गर्दै नगर उपप्रमुख गीता बञ्जाराले असोज १०-१२ गतेको वस्तुस्थिति स्मरण गर्दै आफू उपप्रमुख रहदाँ भुकम्प, कोभिड महामारी, बाढीपहिरोले ठुलो क्षति पुर्याएको बताउनुभयो । उपप्रमुख बञ्जाराले विपत्मा परेका स्थान र नागरिकलाई सम्बोधन गर्नका लागि बजेट संशोधन गरिएको बताउनुभयो । संघ र प्रदेश सरकारले पुनर्वास र पुनर्निर्माणमा सहायता गर्नुपर्नेमा उपप्रमुख बञ्जाराले जोड दिनुभयो । विनासले सही काम गर्न मार्गदर्शन समेत गर्ने भएकाले आगामी दिनमा विपत्तिले क्षति पुर्याउन नसक्ने गरि पुनर्निर्माण गर्नुपर्ने बताउनुभयो । सामुहिक काम गर्नुपर्ने, सार्वजनिक सम्पतिमा अपनत्व लिई ऐक्यबद्धताका साथ काम गर्न सकिएमा विपद्बाबाट छिटो उठ्न सकिने नगर उपप्रमुख बञ्जाराले बताउनुभयो । सभामा नगर उपप्रमुख गीता बञ्जाराले चालु आर्थिक वर्ष २०८१/०८२ को लागि स्वीकृत बजेट तथा कार्यक्रममा पुनरावलोकन सम्बन्धी प्रस्ताव पेश गर्नुभएको थियो ।

सभामा वडाध्यक्ष जयकुमार तामाङले आर्थिक ऐन, २०८१ संशोधन सम्बन्धी प्रस्ताव सभामा पेश गर्नुभएको थियो ।
कार्यक्रममा पनौती नगरपालिका वडा नं. ४ का वडाध्यक्ष दिपक प्रसाद दाहालले चालु आ.व.को मंसिर मसान्तसम्मको आम्दानी खर्च अनुमोदन सम्बन्धी प्रस्ताव नगरसभामा निर्णयार्थ पेश गर्नुभएको थियो ।

कार्यक्रममा पनौती नगरपालिका वडा नं. २ का वडाध्यक्ष पुरुषोत्तम अधिकारीले पन्ध्रौं नगरसभा पश्चात हालसम्म कार्यपालिकाले विभिन्न मितिमा गरेका निर्णयहरू अनुमोदन सम्बन्धी प्रस्ताव पेश गर्नुभएको थियो ।

नगरसभामा आफ्नो भनाइ राख्नुहुँदै पनौती नगरपालिका वडा नं.२ का वडाध्यक्ष पुरुषोत्तम अधिकारीले गत असोजको बाढी पहिरोको विपत्तिपछि एकतर्फि सडक खोलिएको, वडाबासीहरूले तत्काल बस्ती स्थानान्तरणको विषय उठान गर्न आग्रह गरेको बताउनुभयो । जोखिम न्युनीकरण प्राधिकरणमा बस्ती स्थानान्तरणको माग राख्दा पर्ती जग्गा भएमा सिफारिस हुने तर बस्न लायक जग्गा नभएको बताउनुभयो । नत्र उक्त क्षेत्रलाई खानीक्षेत्र घोषणा गरेमा आ-आफ्नो जग्गा बेचेर नागरिकले आफ्नो व्यवस्था गर्न सक्ने बताउनुभयो । नयाँ गाउँ र आचार्य बस्ती एकदमै जोखिममा रहेको उहाँले बताउनुभयो ।
राज्यले चाहेमा स्थानान्तरण सम्भव भएको बताउनुभयो । पनौती नगरका वडाहरू १, २, ११ र १२ नम्बर बढी क्षति भएको बताउँदै रोशी क्षेत्रमा एकदमै भयावह बनेको बताउनुभयो ।

नगरसभालाई सम्बोधन गर्नुहुँदै वडा नं. ४ का वडाध्यक्ष दिपक प्रसाद दाहालले धेरै नियमित संरचना क्षति भएको बताउनुभयो । खानेपानी कहिले खान पाइएला भन्ने विषय उठिरहेको, जीवन बच्ला नबच्ला भन्दै नागरिकहरू पालमुनि बसिरहेका बताउनुभयो । पनौती नगरपालिकाले बिपत्तिबाट सिर्जना भएको पुनर्स्थापनामा बजेट खर्च गरिएको जानकारी दिनुभयो । नागरिक प्रयासबाट गर्न सकिने सानो काममा समेत नागरिक राज्य, स्थानीय सरकारप्रति निर्भर हुने परिस्थिति सिर्जित भएको त्यो अवस्था जनप्रतिनिधिले पुर्याएको धारणा राख्नुभयो । नगर बनाउने हो भने नगरिकसँग भएको श्रम शक्ति प्रयोग गर्नुपर्नेमा वडाध्यक्ष दाहालले जोड दिनुभयो । विपत्तिले दिएको अवसर पहिचान गर्न सकियो भने मात्र अगाडि बढ्न सकिने दाहालको भनाइ छ ।

कार्यक्रममा बोल्दै पनौती नगरपालिका वडा नं. ५ का वडाध्यक्ष विनोद खत्रीले क्षतिको यकिन विवरण पेश गर्ने कार्यपालिकाले दिएको जिम्मेवारी आफूले पूरा गरेको बताउनुभयो । त्यस अनुसार पनौतीका ७ वटा वडा क्षतविक्षत भएको र क्षतिग्रस्त वडालाई केन्द्रित गर्दै बजेट बनेकोमा आफूलाई खुसी लागेको बताउनुभयो । पुनर्वास र पुनर्निमाणका कामहरू गर्नुपर्ने र यसका लागि प्रदेश र केन्द्रिय सरकार सामु उक्त एजेण्डा लिएर जानुपर्ने उहाँले बताउनुभयो ।

नगरसभालाई सम्बोधन गर्दै वडा नं. ६ का वडाध्यक्ष भिम प्रसाद आचार्यले अन्य वडाको तुलनामा आफ्नो वडामा क्षति नभएको बताउँदै कृषि क्षेत्र, बाटो घाटो क्षति भएको बताउनुभयो । वडा कार्यालय बनाउने पर्ने थियो तर अहिलेको अवस्था विपत्तिको भएको बताउनुभयो । कृषि क्षेत्रको क्षतिमा मलमपट्टि लगाउन आवश्यक रहेको बताउनुभयो ।

नगरसभालाई सम्बोधन गर्दै वडा नं. ७ का वडाध्यक्ष सबिन ताम्राकारले रोशी खोला किनार तटबन्ध गर्न अनुरोध गर्नुभयो । अव्यवस्थित रुपमा ३०/४० वर्षदेखि बस्दै आएकाले उहाँहरूको व्यवस्थापनमा नगरपालिकाले निर्णय गर्नुपर्ने बताउनुभयो । वडा नं. ७ रोशी खोलाको किनारलाई व्यवस्थित गर्न नसकिएमा सम्पदा क्षेत्र संरक्षित क्षेत्र भनिएको पुरानो बजार क्षेत्रलाई असर गर्न सक्ने बताउनुभयो । कहीकतैबाट बजेट व्यवस्थापन गरेर त्यसलाई निर्माण गर्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो । विश्वसम्पदा सूचीमा सूचीकृत हुन लागेको पनौती सम्पदा क्षेत्रमा धेरै घरलाई कलात्मक शैलीमा पुनर्निर्माण गर्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।

नगरसभालाई सम्बोधन गर्दै वडा नं. ८ का वडाध्यक्ष बेद प्रसाद बञ्जाराले असोज दोस्रो साताको बाढी र पहिरोले ३० औं वर्षको विकास संरचनाहरू नष्ट भएको बताउनुभयो । ‘सिंचाई, खानेपानी, स्वास्थ्य र शिक्षाको कुरामा सबैको इच्छा थियो । आर्थिककै कारणले सबै ठाउँमा सबै कुरा पुर्याउन सम्भव भएन’ बञ्जाराले भन्नुभयो ।

नगरसभालाई सम्बोधन गर्दै वडा नं. ९ का वडाध्यक्ष सहकुल प्रसाद हुमागाईंले गत असोजको विपत्तिले पनौती नगरपालिकाको १ अर्बको संरचनामा क्षति भएको बताउनुभयो । यस्तो बिपत्तीमा प्रदेश र केन्द्रबाट सहयोग लिन अग्रसर हुनुपर्नेमा जोड दिनुभयो । फोहोरमैला, ढल, स्मारक क्षेत्र र पनौती क्षेत्रीय रंगशालाको स्तरोन्नतिको काम अघि बढाउन सुझाव प्रस्तुत गर्नुभएको थियो । विपद् पश्चात निर्माण गरिने संरचना पुन:क्षति नहोस् नोक्सान नहुने गरि संरचना बनाउन जोड दिनुभयो । पनौतीबासी एकताबद्द ढंगले लागेमा बिपत्तिबाट उठ्न सकिने बताउनुभयो ।

नगरसभालाई सम्बोधन गर्दै वडा नं. ११ का वडाध्यक्ष विपिन लामाले आफ्नो वडामा बिजुली, खानेपानी, सडक पुनर्स्थापना भइसकेको बताउनुभयो । विपदमा सहयोग गर्ने नेपाल आर्मी, आश्रय दिने रिसोर्टलाई धन्यवाद व्यक्त गर्नुभयो । नागरिकलाई बचाउने कामको खुलेर प्रशंसा गर्नपर्ने उहाँले बताउनुभयो । उहाँले ११ नं. वडा अत्यन्त क्षतिग्रस्त भएको बताउनुभयो । ११ नं. वडामा ५ जना नागरिकको मृत्यु भएको थियो ।
वडा नं. ११ मा १६१ घर पूर्ण क्षति भएका छन् भने २१७ घरधुरी उच्च जोखिममा रहेका छन् । अहिले पनि बस्तीहरूमा मान्छेहरू भेट्न नसकिने भएको बताउनुभुयो । सबै मानिसहरू बिस्थापित भएको बताउनुभयो । पनौती नगरपालिका वडा नम्बर ११ धेरै क्षति भएको बताउनुभयो । बाटाघाटाहरू र बिजुली पुनर्स्थापना गरेको बताउनुभयो । २० लाख बजेट आफ्नो वडालाई कम भएको बताउनुभयो । पानीमा लगानी गर्नुपर्ने, खानी बन्द गर्ने भन्दा पनि अवैध खानी बन्द गर्नका लागि पहल गर्नुपर्ने बताउनुभयो । प्रक्रिया नपुगेका खानी बन्द गर्नुपर्ने बताउनुभयो । अहिले नागरिक काकाकुल भएको अवस्थामा पानीको व्यवस्था गर्न लागि पर्नुपर्ने बताउनुभयो ।

नगरसभालाई सम्बोधन गर्दै वडा नं. १२ का वडाध्यक्ष जयराम केसीले विपद् व्यवस्थापनको लागि नीति बनाउनुपर्ने बताउनुभयो । तीन महिना बितिसकेकाले फास्ट ट्रयाकको रुपमा काम गर्नुपर्ने बताउनुभयो । तटबन्ध बनाउने जमिन संरक्षण गर्नुपर्ने बताउनुभयो । खानी र पानी दुवै चलाउनुपर्ने व्यवस्थित र वैधानिकता पूर्वक चलाउनुपर्ने स्पष्ट पार्नुभयो । यथार्थलाई मूल्याङ्कन गरेर अगाडि बढ्नुपर्ने बताउनुभयो । जनप्रतिनिधिको चरित्रहत्या नभई नगरको चौतर्फी विकासमा कलम चलाउन सञ्चारकर्मीलाई सुझाव दिएका थिए ।

सभामा नगरप्रमुख भण्डारीले बिभिन्न प्रस्ताव निर्णयार्थ पेश गर्नुभएको थियो। सभामा उठेका प्रश्नहरूको जवाफ दिदै नगरप्रमुख भण्डारीले बजेट कटौती भयो पनौती विश्व सम्पदा सूचीमा समावेश हुँदैन भन्ने हल्ला मात्र भएको बताउनुभयो ।
भण्डारीले विपद्मा २२ सरकारी भवन, ११ सार्वजनिक भवन, ५८६ घर पूर्ण क्षति र ९४४ घरधुरी उच्च जोखिममा रहेको जानकारी दिनुभयो । ११ हजार ३७ रोपनी जमिन बगाएको छ । ४ करोड ७ लाख बराबरको क्षति भयो । २० किमी भन्दा बढी कच्ची सडक र ११ किमी पक्की सडक क्षति भएको प्रमुख भण्डारीले जानकारी दिनुभयो ।

नगरसभामा पनौती नगरपालिका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत राम प्रसाद आचार्य, नगरपालिका अन्तर्गतका विभिन्न शाखाका शाखा प्रमुखहरू, कार्यपालिका सदस्यहरू, कर्मचारीहरू, सञ्चारकर्मीहरू लगायत सरोकारवाला व्यक्तित्वहरूको सहभागिता रहेको थियो